Ο καρκίνος του προστάτη είναι η τρίτη πιο συχνά εμφανιζόμενη μορφή καρκίνου στους άνδρες. Οι παράγοντες που παίζουν ρόλο στην εμφάνιση αυτού του καρκίνου είναι η εθνικότητα, η ηλικία, γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως η διατροφή. Είναι γεγονός πως ο δυτικός τρόπος διατροφής πλούσιας σε λιπαρά, ζάχαρη και αλάτι καθώς και η έλλειψη φυσικής δραστηριότητας συμβάλλουν με τον τρόπο τους στην εμφάνιση διάφορων μορφών καρκίνου. Όσον αφορά τον καρκίνο του προστάτη, υπάρχει ένας μεγάλος όγκος ερευνών που περιγράφουν το ρόλο της διατροφής και συγκεκριμένων διαιτητικών παραγόντων στην πρόληψη και τη θεραπεία του καρκίνου του προστάτη.
Διαιτητικοί παράγοντες που φαίνεται να βοηθούν στον καρκίνο του προστάτη
Μελέτες έχουν δείξει ότι υπάρχουν κάποια τρόφιμα τα οποία μέσω των ουσιών που περιέχουν βοηθούν στην πρόληψη του καρκίνου του προστάτη.
Λυκοπένιο
Το λυκοπένιο είναι ένα καροτενοειδές που βρίσκεται κυρίως στις ντομάτες αλλά και το καρπούζι, και το οποίο φαίνεται να αναστέλλει τον πολλαπλασιασμό των καρκινικών κυττάρων. Πολυάριθμες μελέτες δείχνουν ότι η μεγάλη κατανάλωση τροφών (σε αντίθεση με τη χαμηλή) που περιέχουν λυκοπένιο μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του προστάτη. Μάλιστα πρέπει να σημειωθεί, ότι στις μαγειρεμένες ντομάτες και στα προϊόντα τους (π.χ. σάλτσα) η συγκέντρωση και η απορρόφηση του λυκοπενίου είναι μεγαλύτερη. Όσον αφορά το ρόλο του λυκοπενίου στη θεραπεία, έρευνα έχει δείξει ότι η χορήγηση λυκοπενίου σε ασθενείς με καρκίνο του προστάτη μετά από ορχεκτομή, μειώνει τον πρωτογενή όγκο, μειώνει τις μεταστάσεις και βελτιώνει τη ροή των ούρων. Βέβαια το θέμα χρίζει περαιτέρω διερεύνησης .
Σταυρανθή λαχανικά
Στην ομάδα των σταυρανθών λαχανικών ανήκουν το μπρόκολο, το κουνουπίδι, η λαχανίδα, το κραμπολάχανο, το σινάπι κ.α. Τα σταυρανθή λόγω των φυτοχημικών καθώς και άλλων ουσιών που περιέχουν, φαίνεται να διαδραματίζουν προστατευτικό ρόλο κατά του καρκίνου του προστάτη όταν καταναλώνονται πάνω από 5 φορές την εβδομάδα.
Βιταμίνη Ε
Η βιταμίνη Ε φέρεται να έχει προστατευτική δράση κατά του καρκίνου εξαιτίας της αντιοξειδωτικής της δράσης. Η βιταμίνη Ε λειτουργεί σαν μια «αντι-προσταγλαδίνη», οι προσταγλαδίνες συμμετέχουν στην εμφάνιση του καρκίνου του προστάτη. Μελέτες έχουν δείξει ότι η βιταμίνη Ε ίσως μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης του καρκίνου του προστάτη, ιδιαίτερα στους καπνιστές και στα άτομα που τα επίπεδα της βιταμίνης στο αίμα τους είναι χαμηλά. Τροφές πλούσιες σε βιταμίνη Ε είναι το ελαιόλαδο, το αβοκάντο και οι ξηροί καρποί όπως τα καρύδια και τα αμύγδαλα.
Σελήνιο
Το σελήνιο είναι ένα ιχνοστοιχείο το οποίο βρίσκεται σε μεγάλες ποσότητες στο συκώτι, τα θαλασσινά, το κρέας, τα πουλερικά, τα φιστίκια και τα εμπλουτισμένα δημητριακά. Χαμηλά επίπεδα σεληνίου στο αίμα σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του προστάτη. Μελέτες έχουν δείξει ότι το σελήνιο μπορεί να συμβάλλει στην πρόληψη αυτής της μορφής καρκίνου κατά 25-35%.
Σόγια – Ισοφλαβόνες
Οι ισοφλαβόνες (ιδιαίτερα η genistein και η daidzein) που περιέχονται στη σόγια φαίνεται να αναστέλλουν την ανάπτυξη καλοηθών και κακοηθών επιθηλιακών κυττάρων του προστάτη. Το σύνολο των μελετών δείχνουν ότι η κατανάλωση ισοφλαβονών μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης πρώιμου καρκίνου του προστάτη.
Πράσινο τσάι
Πολυφαινολικές ουσίες που βρίσκονται στο πράσινο τσάι φαίνεται να εμποδίζουν μεταστάσεις στον καρκίνο του προστάτη και να αναστέλλουν την κυτταρική ανάπτυξη. Μια μεγάλη μελέτη που έγινε στην Ιαπωνία έδειξε ότι η κατανάλωση πράσινου τσαγιού σχετιζόταν με δοσοεξαρτόμενη μείωση στον κίνδυνο προχωρημένου καρκίνου του προστάτη σε άνδρες που κατανάλωναν πάνω από 5 φλιτζάνια τσαγιού την ημέρα. Για να εξάγουμε ασφαλή αποτελέσματα θα πρέπει να γίνουν κι άλλες μελέτες.
ω-3 λιπαρά οξέα
Τα ω-3 λιπαρά οξέα χαρακτηρίζονται ως απαραίτητα λιπαρά οξέα καθώς ο οργανισμός μας δεν μπορεί να τα συνθέσει και πρέπει να τα λάβουμε μέσω της τροφής. Καλές πηγές αυτών των λιπαρών είναι τα λιπαρά ψάρια και τα καρύδια. Μελέτες δείχνουν ότι η κατανάλωση ω-3 λιπαρών οξέων μπορεί να συμβάλλει προληπτικά κατά του καρκίνου του προστάτη, αλλά το όφελος δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο καθώς το γενετικό προφίλ των ατόμων φαίνεται να επηρεάζει το αποτέλεσμα.
Διαιτητικοί παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του προστάτη
Η παχυσαρκία έχει συνδεθεί με την εμφάνιση του καρκίνου του προστάτη. Τα δεδομένα φανερώνουν ότι όσο ανεβαίνει ο Δείκτης Μάζας Σώματος πάνω από το 25 τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες για εμφάνιση καρκίνου του προστάτη. Μάλιστα, όταν η νόσος έχει εμφανιστεί οι παχύσαρκοι ασθενείς έχουν χειρότερη πρόγνωση από τους ασθενείς με φυσιολογικό βάρος.
Μελέτες έχουν ενοχοποιήσει διάφορες τροφές ή συστατικά για τη συμμετοχή τους στην εμφάνιση καρκίνου του προστάτη. Η υψηλή κατανάλωση κρέατος (πάνω από 5 μερίδες/εβδομάδα),ιδιαίτερα του ψημένου στα κάρβουνα και του επεξεργασμένου, συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του προστάτη. Επίσης, τα γαλακτοκομικά προϊόντα φαίνεται να ευνοούν την ανάπτυξη καρκίνου του προστάτη εξαιτίας κάποιων αντιδράσεων που πυροδοτούνται από τη λακτόζη και το ασβέστιο. Ιδιαίτερα για το ασβέστιο ο κίνδυνος αυξάνεται όταν η κατανάλωση του ασβεστίου ξεπερνάει τα 1,5 γραμμάρια/μέρα. Ένας άλλος παράγοντας που ενοχοποιείται για την ανάπτυξη καρκίνου του προστάτη είναι το λίπος και ιδιαίτερα το κορεσμένο λίπος που προέρχεται από ζωικές τροφές.
Ο ρόλος της διατροφής μετά τη διάγνωση
Αν και δεν υπάρχουν πολλές μελέτες για το ρόλο της διατροφής μετά τη διάγνωση του καρκίνου του προστάτη, πολλές απ΄αυτές δείχνουν ότι μια διατροφή πλούσια σε φρούτα και λαχανικά, φτωχή σε λίπος σε συνδυασμό με αύξηση της φυσικής δραστηριότητας φαίνεται να επιβραδύνει την εξέλιξη της νόσου. Μελέτες που έχουν γίνει δείχνουν ότι η λήψη λυκοπενίου μειώνει τα επίπεδα του PSA και του IGF-1. Σε μια άλλη μελέτη που δόθηκαν συνδυαστικά σελήνιο, βιταμίνη Ε και ισοφλαβόνες η τιμή του PSA μειώθηκε σημαντικά. Το ίδιο συνέβη και σε ασθενείς που τους δόθηκαν συμπληρώματα μόνο ισοφλαβονών.
Μέχρι σήμερα, δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία για να ορίσουμε μια ειδική διαιτητική αγωγή για να μειώσουμε τον κίνδυνο εκδήλωσης καρκίνου του προστάτη. Βασιζόμενοι στα σημερινά στοιχεία, η συνιστώμενη διατροφή για την πρόληψη και τη θεραπεία του καρκίνου του προστάτη πρέπει να περικλείει μεγάλη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών (5μερίδες/μέρα), περιορισμό λιπαρών τροφών, αποφυγή μεγάλης κατανάλωσης κρέατος, γαλακτοκομικών προϊόντων και ασβεστίου σε συνδυασμό πάντα με αύξηση της φυσικής δραστηριότητας. Πρέπει να σημειώσουμε ότι αυτό που κάνει η σωστή διατροφή στους καρκινοπαθείς είναι ότι τους βοηθάει στην καλύτερη ανταπόκριση στην φαρμακευτική τους αγωγή και τους κάνει να αισθάνονται ότι μπορούν να συμβάλλουν έστω και σε μικρό βαθμό στην αντιμετώπιση του προβλήματος τους.