Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, οι θάνατοι από καρδιαγγειακά νοσήματα είναι η πρώτη αιτία θανάτου στον ανεπτυγμένο κόσμο και τείνουν να γίνουν η κύρια αιτία θανάτου και στον αναπτυσσόμενο. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας (ΕΣΥΕ), τα καρδιαγγειακά νοσήματα κοστίζουν ετησίως τη ζωή σε περισσότερους από 47.000 ανθρώπους. Πίσω από τα καρδιαγγειακά νοσήματα (στεφανιαία νόσος, έμφραγμα μυοκαρδίου, στηθάγχη) βρίσκεται η αθηροσκλήρωση, που προκαλεί τις βλάβες στις αρτηρίες του οργανισμού.
Η καλύτερη προσέγγιση για την αντιμετώπιση των καρδιαγγειακών νοσημάτων βρίσκεται στο επίπεδο της πρόληψης. Η πρόληψη αποτελεί το μεγαλύτερο όπλο κατά των καρδιαγγειακών παθήσεων, καθώς το 80% αυτών μπορούν να προληφθούν. Η πρόληψη διευκολύνεται σημαντικά με την επισήμανση των παραγόντων κινδύνου. Υπάρχουν παράγοντες κινδύνου οι οποίοι δεν μπορούν να αλλάξουν όπως το φύλο, η ηλικία, η κληρονομικότητα. Επιπρόσθετα, υπάρχουν παράγοντες κινδύνου οι οποίοι μπορούν να τροποποιηθούν μέσω της διατροφής ή του τρόπου ζωής και έτσι να μειωθεί ο κίνδυνος εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων.
Παράγοντες κινδύνου που μπορεί να αλλάξουν ή να ελεγχθούν με αλλαγές στον τρόπο ζωής ή με φαρμακευτική αγωγή:
(1). κάπνισμα
(2). υψηλά επίπεδα χοληστερόλης
(3). υπέρταση
(4). αυξημένο σωματικό βάρος και κατανομή λίπους.
(5). χαμηλή φυσική δραστηριότητα
(6). επίπεδα σακχάρου
Παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνιση καρδιακών νοσημάτων:
● stress
● διατροφή
● αλκοόλ
O ρόλος της διατροφής
Η διατροφή μπορεί να παίξει πολύ σημαντικό ρόλο στην πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων.
1. Διατηρείστε ένα σωστό σωματικό βάρος. Το αυξημένο σωματικό βάρος επηρεάζει τη στεφανιαία νόσο, αυξάνει την αρτηριακή πίεση και τα επίπεδα της χοληστερόλης, μειώνει την “καλή” χοληστερόλη και αυξάνει τη πιθανότητα εμφάνισης σακχαρώδη διαβήτη. Ένα ακόμη στοιχείο που παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση καρδιακών νοσημάτων είναι η κατανομή του λίπους, όταν το λίπος συσσωρεύεται στην κοιλιά και στη μέση (“σωσίβιο”) αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης . Ο ακρογωνιαίος λίθος για τον έλεγχο του βάρους είναι ο περιορισμός της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης (προσλαμβανόμενες θερμίδες) και μιας μέτριας φυσικής δραστηριότητας.
2. Προτιμείστε μονοκόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα. Τα κορεσμένα λιπαρά οξέα θα πρέπει να αντικατασταθούν από πολυακόρεστα και μονοακόρεστα λιπαρά οξέα.
α). Καταναλώστε γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλά σε λιπαρά.
β).Προτιμείστε το ελαιόλαδο .
γ). Αυξήστε την πρόσληψη σας σε πολυακόρεστα λιπαρά οξέα. Καταναλώστε ξηρούς καρπούς και μαγειρέψτε λιπαρά ψάρια (σαρδέλες, σολομός) τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα
Τα λιπαρά που λαμβάνουμε από τη διατροφή μας μπορει να είναι “καλά” ή “κακά”:
Κορεσμένα λιπαρά οξέα(κακά): Προέρχονται από ζωικά τρόφιμα όπως το κόκκινο κρέας, το βούτυρο, τα πλήρη γαλακτοκομικά .Είναι βλαβερά για τον οργανισμό μας γιατί ανεβάζουν την “κακή” χοληστερόλη και κάνουν ζημιά στα αγγεία.
Ακόρεστα λιπαρά οξέα(καλά): Διακρίνονται σε δυο κατηγορίες τα μονοακόρεστα (ελαιόλαδο) και τα πολυακόρεστα. Προέρχονται από τα λιπαρά ψάρια (π.χ. σαρδέλλες), τις μαλακές μαργαρίνες, τα σπορέλαια, τους ξηρούς καρπούς. Τα λιπαρά αυτά οδηγούν σε μείωση της στάθμης της κακής και της ολικής χοληστερόλης
3. Μειώστε την κατανάλωση του μαγειρικού αλατιού αν η αρτηριακή πίεση είναι ανεβασμένη. Για να μειωθεί η πρόσληψη αλατιού, οι καταναλωτές θα πρέπει να καταναλώνουν φρέσκα ή κατεψυγμένα τρόφιμα φτωχά σε αλάτι και να περιορίσουν το αλάτι που προσθέτουν κατά το μαγείρεμα. Επίσης, οι καταναλωτές θα πρέπει να ελέγχουν τις διατροφικές ετικέτες των τροφίμων για την περιεκτικότητα τους σε αλάτι.
4. Ακολουθείστε τη Μεσογειακή Διατροφή. Οι επιστήμονες θεωρούν τη Μεσογειακή Δίαιτα σαν το πρότυπο της ιδανικής διατροφής. Η Μεσογειακή Διατροφή χαρακτηρίζεται από αφθονία φρέσκων φρούτων, λαχανικών, ξηρών καρπών, ψαριών και από μικρή κατανάλωση κόκκινου κρέατος και ζωικών λιπαρών. Κύρια πηγή λίπους αποτελεί το ελαιόλαδο. Μελέτες δείχνουν ότι άτομα τα οποία ακολουθούσαν διατροφή μεσογειακού τύπου παρουσίαζαν μικρότερο κίνδυνο ανάπτυξης καρδιακών επεισοδίων
5. Καταναλώστε 5 μερίδες φρούτων και λαχανικών. Μελέτες δείχνουν ότι άτομα τα οποία κατανάλωναν φρούτα και λαχανικά έχουν μικρότερες πιθανότητες εμφάνισης καρδιακών ή εγκεφαλικών επεισοδίων και ότι αν αυξηθεί η κατανάλωση φρούτων ή λαχανικών κατά μια μερίδα παρατηρείται μείωση στα καρδιακά επεισόδια κατά 4%. Επίσης, έχει βρεθεί ότι η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών ,λόγω της περιεκτικότητας τους σε κάλιο, βοηθάει στη μείωση της αρτηριακής πίεσης.
6. Καταναλώστε προϊόντα δημητριακών ολικής άλεσης. Μεγάλες επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει ότι όταν καταναλώνουμε τουλάχιστον 3 μερίδες δημητριακών ολικής άλεσης την ημέρα ο κίνδυνος για καρδιαγγειακή νόσο μειώνεται κατά 25-30%.
7. Κάντε λογική κατανάλωση αλκοόλ. Οι γυναίκες μπορούν να ημερησίως να καταναλώνουν 1 μερίδα αλκοόλ ενώ οι άνδρες 2 μερίδες.
8. Αυξήστε τη φυσική σας δραστηριότητα. . Η φυσική δραστηριότητα συντελεί στη μείωση των τριγλυκεριδίων του πλάσματος, αυξάνει την καλή χοληστερόλη και βοηθάει στη μείωση του σωματικού λίπους.
9. Σταματήστε το κάπνισμα. Η διακοπή του καπνίσματος βοηθάει σημαντικά στην πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων. Οι άντρες καπνιστές που σταματούν το κάπνισμα και είναι από 35 εώς 39 ετών .κερδίζουν 5 χρόνια ζωής, ενώ οι γυναίκες 3 χρόνια.